"Πώς να κρυφτείς απ' τα παιδιά;"

«Γιαγιά, μη φοβάσαι που δεν έχετε λεφτά με τον παππού, θα σας δώσω εγώ από αυτά που έχω στον κουμπαρά μου». Τα λόγια αυτά ανήκουν σε μια επτάχρονη μαθήτρια του δημοτικού. Ήταν ο τρόπος της να παρηγορήσει τους «μεγάλους» της οικογένειας, που – όπως καταλάβαινε – ήταν στενοχωρημένοι με όσα άκουγαν στην τηλεόραση. «Μαμά γιατί δεν ξαναπάμε στο κολυμβητήριο;». Αυτή ήταν η απορία οκτάχρονου αγοριού, για το οποίο το κολύμπι στο κολυμβητήριο της περιοχής – πριν αυτό κλείσει γιατί δεν είχε χρήματα για να εξασφαλίσει τη θέρμανση του χώρου – ήταν μέρος της ειδικής αγωγής του, της θεραπείας του.

Χρόνια τώρα, η Παγκόσμια Ημέρα των Δικαιωμάτων του Παιδιού σήμαινε για τους περισσότερους συγκινητικά τηλεοπτικά σποτ για τα παιδιά της Αφρικής ή, το πολύ, για τα δικά μας «παιδιά των φαναριών». Και φέτος, τα «παιδάκια στην Αφρική» - με τα οποία μας γέμιζαν τύψεις οι γονείς για να φάμε το φαΐ μας σε μια ανέμελη (και γι’ αυτό μακρινή) παιδική ηλικία – δεν χόρτασαν. Τα «παιδιά των φαναριών» δεν ζεστάθηκαν, δεν πήγαν σχολείο. Όμως φέτος, θέλω να γράψω για κάποια άλλα, πιο κοντινά στους περισσότερους παιδιά.

Τι λένε τα τελευταία νέα; Στην Ελλάδα του 2011 – αυτή που πριν λίγα χρόνια έμπαινε στη ζώνη του Ευρώ και διοργάνωνε φαντασμαγορικούς Ολυμπιακούς Αγώνες – υπάρχουν παιδιά που υποσιτίζονται, που πηγαίνουν στο σχολείο νηστικά. Υπάρχουν παιδιά που διαβάζουν από φωτοτυπίες και άλλα που κάνουν δεκάδες χιλιόμετρα καθημερινά για να φτάσουν μέχρι το σχολείο. Υπάρχουν παιδιά που υφίστανται κάθε είδους εκμετάλλευση και βία – και τα παιδιά αυτά γίνονται όλο και περισσότερα, εξαιτίας της κοινωνικής περιθωριοποίησης που γεννάει η φτώχεια. Υπάρχουν παιδιά που δεν λαμβάνουν την απαραίτητη τακτική ιατρική παρακολούθηση, που δεν εμβολιάζονται έγκαιρα, γιατί δεν καλύπτονται πλέον από το ασφαλιστικό τους ταμείο και οι γονείς τους αδυνατούν να πληρώσουν το κόστος.

Χειρότερο ωστόσο από αυτή την κατά συρροή παραβίαση της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Παιδιού είναι ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν στην Ελλάδα του 2011 στερούνται το βασικότερο πλεονέκτημα της παιδικής ηλικίας : την ανεμελιά και την αθωότητα. Αυτή που κανονικά δίνει στο κάθε παιδί την ευκαιρία να αναπτυχθεί ομαλά και να ξεδιπλώσει σταδιακά όλες του τις δυνατότητες, για να γίνει στο μέλλον ένας ολοκληρωμένος και ευτυχισμένος ενήλικας. Ευαίσθητοι δέκτες της παραμικρής μεταβολής στο οικογενειακό και στο ευρύτερο κοινωνικό τους περιβάλλον, τα παιδιά αντιλαμβάνονται τη γενικευμένη ανησυχία και κατάθλιψη που σταδιακά σκεπάζει τα πάντα γύρω τους. Καταλαβαίνουν πότε υπάρχει πρόβλημα στην οικογένεια, αν οι γονείς είναι ανήσυχοι ή στενοχωρημένοι, πότε τα λεφτά δεν φτάνουν για να βγάλει η οικογένεια το μήνα ή αν η μαμά έμεινε άνεργη. Το παιδικό στρες ανεβαίνει κατακόρυφα.

Η κατάσταση ωστόσο δεν είναι μη αναστρέψιμη. Τα σημερινά παιδιά έχουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Έχουν αύριο. Η εικόνα του δικού τους αύριο, αν αυτό θα είναι χρωματιστό ή γκρίζο, δεν έχει ακόμα ζωγραφιστεί. Καθημερινά όμως, όλοι μας, με όσα κάνουμε και κυρίως με όσα δεν κάνουμε – δεν εξεγειρόμαστε, δεν αντιδρούμε, δεν αλλάζουμε κατεύθυνση στη ζωή μας και στη χώρα – βάζουμε κι από μια πινελιά στο μέλλον αυτό. Από εμάς εξαρτάται αν τα σημερινά παιδιά θα έχουν μια παιδική ηλικία «λειψή» και ένα μέλλον αβέβαιο ή αν θα έχουν την τύχη να μεγαλώσουν μέσα σε μια νέα, διαφορετική εποχή, που θα έχει αισιοδοξία, θα έχει αλληλεγγύη και θα έχει κοινωνική δικαιοσύνη.