Πολύ περισσότερο από μια Κυριακή...

"Μα καλά, πώς κάνετε έτσι; Στο κάτω-κάτω, δεν είναι μόνο οι εμποροϋπάλληλοι που δουλεύουν Κυριακή! Τόσος κόσμος - από τα εφημερεύοντα φαρμακεία μέχρι τον περιπτερά της γειτονιάς και το σερβιτόρο του καφέ - δουλεύει κανονικά τις Κυριακές".

Έστω λοιπόν, χάριν της κουβέντας, ότι δεν μας νοιάζει για τους εμποροϋπαλλήλους. Όπως άλλωστε έγραψε κάποιος (που προφανώς έχει λιγότερη σχέση κι από μένα με την πολιτική οικονομία, την έννοια της ανεργίας, τους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης κ.λπ.!) "αν τους ενοχλεί να δουλεύουν Κυριακή, ας διαλέξουν μια άλλη δουλειά, που να έχει πενθήμερο".

Έστω λοιπόν, και πάλι χάριν της κουβέντας, ότι δεν μας νοιάζει ούτε για τους μικρούς και μεσαίους εμπόρους, που θα κλείσουν τα μαγαζιά τους. Όπως, φαντάζομαι, θα έγραφε πιθανότατα ο ίδιος, "τι να κάνουμε, ζούμε στον 21ο αιώνα, αφού δεν μπορούν να είναι ανταγωνιστικοί, ας πρόσεχαν".

Παρ' όλα αυτά η αργία της Κυριακής (ή οποιασδήποτε άλλης μέρας, για να μη μου αποδοθεί ο χαρακτηρισμός του..."χριστιανόπουλου" - ναι, γράφτηκε κι αυτό!) δεν είναι πρόβλημα των εμποροϋπαλλήλων ή των μικρομεσαίων εμπόρων. Η αργία της Κυριακής είναι κάτι πολύ περισσότερο :

Όποιος πιστεύει ότι μακροπρόθεσμα θα καταφέρει να κρατήσει το πενθήμερο ή το εξαήμερό του, όταν τα μαγαζιά θα είναι ανοιχτά, αυταπατάται. Διότι, αφού τα μαγαζιά θα είναι ανοιχτά, γιατί κανείς, πηγαίνοντας να ψωνίσει ρούχα ή καθ' οδόν προς το supermarket να μην απαιτήσει και μια επίσκεψη στον οδοντίατρό του ή στο δικηγόρο του, μιας που σήμερα έχει και χρόνο και θα μπορούν να τα πουν με την ησυχία τους; Κι αυτός με τη σειρά του, αφού θα έχει πάει έτσι κι αλλιώς στο γραφείο, γιατί να μη διεκδικήσει να μπορεί να πεταχτεί την Κυριακή στην εφορία, να κόψει τα παράβολα που θα χρειαστεί για τα δικαστήρια της εβδομάδας, για να μην φορτώνεται το πρόγραμμά του μέσα στη βδομάδα; Κι όλοι αυτοί, αφού θα δουλεύουν, πού θα αφήσουν τα παιδιά τους, που δεν έχουν - τουλάχιστον όχι ακόμα - σχολείο της Κυριακές; Μήπως να ανοίξουμε και τα σχολεία;

Η λειτουργία ή μη της αγοράς είναι αυτή που "δίνει τον τόνο" σε μια πόλη. Η λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων τις Κυριακές σημαίνει ότι - σε επίπεδο δημόσιου χώρου - το σύνορο εργάσιμου και ελεύθερου χρόνου, που ήδη έχει καταπατηθεί σημαντικά από τις ελαστικές μορφές εργασίας, την εργασία κατ' οίκον κ.λπ., τώρα πια γκρεμίζεται τελείως. Δεν υπάρχει καμία μέρα της εβδομάδας κατά την οποία όλα τα μέλη μιας οικογένειας, μιας συντροφιάς κ.ο.κ. δεν δουλεύουν και άρα έχουν την ευκαιρία να περάσουν χρόνο μαζί. Η λειτουργία των καταστημάτων - και όλων των συναφών υποστηρικτικών υπηρεσιών (διανομές, τροφοδοσία κ.λπ.) - επηρεάζει πολύ μεγαλύτερο κύκλο προσώπων, εκτός των εμποροϋπαλλήλων. Αυτομάτως, η Κυριακή γίνεται "μια μέρα σαν τις άλλες". Ο αστικός χώρος γίνεται και πάλι χώρος εργασίας, άρα περιορίζονται δραστικά οι δυνατότητες για άλλες δραστηριότητες - πολιτισμού, ανάπαυσης, αθλητισμού κ.λπ. - εντός του.

Και θα πει κανείς : Εδώ δεν έχουμε να φάμε. Αν με το άνοιγμα των καταστημάτων πρόκειται - επιτέλους! - να έρθει η ανάπτυξη, τι "ελεύθερος χρόνος", "πολιτισμός" και "ανάπαυση" μου λες τώρα;!

Ναι. Προσπερνώντας το αντιεπιστημονικό και τελείως λανθασμένο περί του πώς θα έρθει η ανάπτυξη και τι σόι ανάπτυξη θα είναι αυτή (είπαμε, με την πολιτική οικονομία ουδεμία σχέση, τα έχουν γράψει καλύτερα οι ειδικοί...), θυμίζω μόνο ότι είναι ακριβώς ο πολιτισμός, η αναψυχή, οι συντροφιές, οι περίπατοι, το οικογενειακό τραπέζι που διαμόρφωσαν και διαμορφώνουν αυτό που λέμε "ήθη και έθιμα" ή "κουλτούρα" ή "παράδοση" ή "φυσιογνωμία" κάθε χώρας, κάθε πόλης, κάθε περιοχής.

Είμαστε αυτοί που είμαστε γιατί διασκεδάζουμε με συγκεκριμένο τρόπο, συζητάμε συγκεκριμένα πράγματα με την οικογένεια και τους φίλους κι έτσι ανταλλάζουμε απόψεις, διαμορφώνουμε στάσεις ζωής και δημιουργούμε κοινές εμπειρίες, κοινές μνήμες. Μέσα από τον ελεύθερο χρόνο διαμορφώνεται το ιδιαίτερο "χρώμα" του παρόντος και του μέλλοντός μας. Αποσπασματικές ανάπαυλες, σε έναν κατά τα άλλα συνεχώς εργάσιμο χρόνο ισοδυναμεί με απομόνωση του ατόμου από τον οικογενειακό και κοινωνικό περίγυρο, σημαίνει βιολογική μόνο ανάπαυση (και αυτή όχι πάντα), σημαίνει τελικά αποσπασματικές αναμνήσεις, αποσπασματική ζωή.

Άρα λοιπόν, ναι. "Ποτέ την Κυριακή". Γιατί είναι πολύ περισσότερο από μια Κυριακή...