Ν’ ανοίξουμε τα παράθυρα!

Στη δεδομένη χρονική συγκυρία ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται μπροστά σε ένα ελαφρώς παράδοξο καθήκον για μια δύναμη της ριζοσπαστικής Αριστεράς: Την υπεράσπιση της αστικής δημοκρατίας, των θεσμών και του πολιτικού της περιεχομένου.

Σε λίγες μέρες βγαίνουμε από την πιο «σκοτεινή» ίσως περίοδο που βίωσε μεταπολιτευτικά η χώρα, όχι μόνο για την οικονομική δραστηριότητα και την κοινωνική συνοχή, αλλά και για την πολιτική και συνταγματική ζωή.

Σε επίπεδο πολιτικής ρητορικής η κυβέρνηση Σαμαρά ανέσυρε από το «χρονοντούλαπο της Ιστορίας» όλα τα μοτίβα του μετεμφυλιακού καθεστώτος: Πατρίδα, εθνικόφρονες και επικίνδυνοι. Και ακόμα χειρότερα, κατέφυγε μέχρι και στα προσφιλή στη ναζιστική Ακροδεξιά θέματα, με άξονα το αίμα και τη φυλή. Και βέβαια, όλα τα παραπάνω με γενναίες δόσεις παραπληροφόρησης και τρομοκρατίας.

Η πολιτική αυτή αντίληψη αντικατοπτρίζεται απολύτως και στη λειτουργία των θεσμών τα τελευταία δυόμισι χρόνια. Είναι δύσκολο να σταχυολογήσει κανείς το σύνολο των αντιδημοκρατικών, αντικοινοβουλευτικών και αντισυνταγματικών παρεκτροπών της κυβέρνησης Σαμαρά. Αξίζει βέβαια να θυμηθεί κανείς τη «βροχή» των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου, τα πολυνομοσχέδια - «σκούπα» που περιλάμβαναν σωρεία μέτρων σε ένα μόνο άρθρο, τις δεκατέσσερις φωτογραφικές νομοθετικές ρυθμίσεις που ανέδειξε με έγγραφό του προς τη Βουλή ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης και τη μόνιμη απαξιωτική απουσία του πρωθυπουργού από το κοινοβούλιο. Αξίζει να θυμηθεί τα παιχνίδια με τη Δικαιοσύνη και την προσπάθεια μετατροπής της σε εντολοδόχο της κυβέρνησης, τις «περίεργες» συνομιλίες κυβερνητικών στελεχών με τους υπόδικους πλέον νεοναζί. Και βέβαια την «αλλεργία» της κυβέρνησης έναντι κάθε δημοκρατικής διαδικασίας, την οποία αντιμετωπίζει φοβικά, ως ένα κακό που πρέπει να ξορκίσει.

Αυτή η αυταρχική και παθολογική αντίληψη αποτυπώθηκε ξεκάθαρα στη διαδικασία της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Ομνύοντας, δήθεν, στο όνομα των θεσμών και του Συντάγματος, η κυβέρνηση «έπαιξε τα ρέστα της» στην προεδρική εκλογή, μην υπολογίζοντας το τεράστιο πλήγμα που προκαλούσε στην υπόσταση τόσο του προσώπου όσο και του ίδιου του θεσμού του ανώτατου πολιτειακού άρχοντα. Η επίσπευση της εκλογής, η συζήτηση για «μαξιλαράκια», οι πιέσεις, οι εκβιασμοί, το άρον-άρον κλείσιμο της υπόθεσης των καταγγελιών για απόπειρα εξαγοράς της ψήφου βουλευτών, η συστηματική εξομοίωση της μη εκλογής Προέδρου και της προκήρυξης πρόωρων εκλογών με δήθεν εθνική καταστροφή και η εργαλειακή χρήση των συνταγματικών διατάξεων προκειμένου να εκβιαστεί η συναίνεση της αντιπολίτευσης στην κυβερνητική πολιτική, συνέθεσαν την εικόνα της διαδικασίας.

Όλα αυτά και πολλά άλλα θα ανήκουν σε λίγες μέρες στο παρελθόν. Και ο ΣΥΡΙΖΑ θα κληθεί να βάλει τη δική του σφραγίδα στην πολιτική ζωή της χώρας. Η διαδικασία της δημοκρατικής αναγέννησης της πολιτικής ζωής θα στηριχθεί αναγκαστικά σε μία δυναμική διαδικασία. Η Αριστερά θα κληθεί να υπερασπιστεί και να αποκαταστήσει τους αστικούς δημοκρατικούς θεσμούς και διαδικασίες που έχουν συστηματικά υποβαθμιστεί καθ' όλη τη μνημονιακή περίοδο. Και ταυτόχρονα, μέσα από αυτή την προσπάθεια, θα τους υπερβεί και θα τους εξελίξει.

Η πολιτική και κοινωνική ενέργεια που μπορεί να απελευθερώσει στις σημερινές συνθήκες η άσκηση της εξουσίας με διαφορετικούς όρους -πρώτα απ' όλα ορθολογισμού και πλουραλισμού και βέβαια δημοκρατίας, διαφάνειας, δημόσιας λογοδοσίας, κοινωνικής συμμετοχής- είναι τεράστια. Και η ενέργεια αυτή είναι από μόνη της ικανή να δώσει νέο περιεχόμενο στους θεσμούς, να ανανοηματοδοτήσει την αστική δημοκρατία και, τελικά, να την υπερβεί, μετασχηματίζοντας το θεσμικό πλαίσιο σε κάτι νέο.

Με άλλα λόγια, μια κυβέρνηση της Αριστεράς θα κληθεί να αντιμετωπίσει τον αυταρχισμό, την αδιαφάνεια και τη γραφειοκρατία που συσσώρευσαν δεκαετίες επικυριαρχίας της αγοράς επί της πολιτικής και να ξαναφέρει την τελευταία στο προσκήνιο. Μια κυβέρνηση της Αριστεράς θα κληθεί να υπερασπιστεί τους δημοκρατικούς θεσμούς, να αποκαταστήσει τη συνταγματική νομιμότητα και τη λειτουργία του κοινοβουλευτισμού. Και, ταυτόχρονα, να θέσει τις πολιτικές και θεσμικές βάσεις για τον μετασχηματισμό όχι μόνο του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού, αλλά και των ίδιων των θεσμών.

Σε λίγες μέρες η πρώτη κυβέρνηση της Αριστεράς θα είναι μία πραγματικότητα. Και το πρώτο της καθήκον θα είναι να ανοίξει τα παράθυρα της εξουσίας, να φυσήξει καθαρός, φρέσκος αέρας.